آزمایش های حیات

تاکنون ماموریت های گوناگونی برای تست لایه های سطحی مریخ، با امید به وجود حیات در خاک مریخ و یا فراهم آوردن شرایطی برای حیات درآن به این سیاره فرستاده شده است. این سوال که آیا زندگی در فرم باکتری ها (و یا حتی اشکال عجیب و غریب و ناشناخته تر) در مریخ وجود دارد و یا خیر به شدت مورد بحث بوده و هنوز به جواب قطعی بله یا خیر نیازمند است! آزمایشات انجام شده در زمین که بر مبنای شبیه سازی شرایط مریخ و اثرات آن بر باکتری های زمینی می باشد، نشان داده است که حیات برای گونه های خاصی از باکتری ها در مریخ کاملاً امکان پذیر بوده و آنها قادر می باشند تا در محیط خشن و شرایط سخت مریخ به حیات خود ادامه دهند.

تیمی به رهبری جوزپه گالتا از گروه ستاره شناسی دانشگاه پادووا، شرایط فعلی مریخ را شبیه سازی نموده و پس از آن چندین نمونه از باکتری های گوناگون را در این شبیه سازی قرارداده تا حیات آنها را مورد برسی قرار دهند. شبیه ساز که (Laboratorio Italiano Simulazione Ambienti) LISA نامیده شده است، شرایطی معادل به مریخ با درجه حرارت بین 23 تا 80- درجه سانتی گراد و اتمسفری با 95% CO2 و فشار بسیار پایین 9-6 میلی بار و تابش بسیار قوی اشعه ماورابنفش را ایجاد نمود.نتایج بسیار شگفت انگیز بدست آمده نشان داد که گونه هایی از باکتری ها حتی تا 28 ساعت قادر به ادامه حیات در این شرایط هستند و این در حالیست که هیچ نقطه ای در زمین دارای چنین شرایط محیطی و جوی با چنین حد بالایی از تابش اشعه ماورائ بنفش نیست. شرایط بسیار سخت و خشن مریخ با وضعیت سرد و کاملاً خشک که 5/4 میلیارد سال قدمت دارد ممکن است دوباره به صورت دوره ای تغییر کرده و برای حیات مناسب شود. به عنوان مثال این سیاره در محدوده زمانی حدوداً 50000 سال بر روی محور خود کج می شود و بدینسان خورشید می تواند قطب های آن را گرم کند و به دنبال آن آب مایع لایه نازکی در بین کریستال های یخ و ذرات معدنی باز می کند. از این رو هر باکتری ساکن و خاموشی می تواند در طول دروه نسبتاً بهاری شکوفا شود. با توجه به کشفیات جدید باکتری ها قادرند میلیون ها سال زنده بمانند. هرچند هنوز دانشمندان بر سر طول مدت آن دچار شک هستند. در سال 2007 باکتری های فعالی از نمونه های لایه های منجمد دائمی اعماق زمین در سیبری، شمال غرب کانادا و قطب جنوب جدا شد که تخمین زده می شود بالای نیم میلیون سال عمر داشته باشند. گزارشاتی درباره زنده ماندن یک باکتری برای زمانی طولانی تر درون یک موجود دیگر وجود دارد؛ درسال 1995 محققان اعلام کردند که یک باکتری را به صورت زنده از درون معده زنبوری جدا نمودند که این زنبور درون یک کهربا محبوس شده بود. سن آن حداقل به 25 میلیون سال می رسد. در سال 2000 دانشمندان چیز حیرت آور دیگری را ارائه دادند. آنها یک باکتری 250 میلیون ساله به نام باسیلوس پرمیانس (Bacillus permians) را دوباره به زندگی بازگردانند. بر طبق گزارشات این تیم، اسپورهای باکتری درون یک قطره آب در میان کریستال های نمک به دام افتاده که زمان تشکیل این کریستال ها به 250 میلیون سال پیش باز می گردد. اما گروهی دیگر از دانشمندان به مقابله با آنها برخواسته و معتقدند آب قادر است به درون رسوبات نمکی نفوذ کند و به طور بالقوه باعث آلوده کردن کریستال های نمکی با باکتری های جوان تر شود. گزارشات فوق هنوز هم در کشمکش قرار دارند اما با این وجود لیست رو به رشد اسامی باکتری هایی با طول عمر طولانی، دانشمندان را امیدوار ساخته که ممکن است حیات در هرجایی از منظومه شمسی وجود داشته باشد. به گزارش پاپ‌ساینس، تحلیل جدید بر یکی از سه آزمایش انجام شده توسط کاوشگرهای وایکینگ 1 و 2 نشان می‌دهد که این ماموریت‌ها بیش از سه دهه پیش مدارکی از حیات میکروبی را یافته است:درآزمایش رهاسازی برچسب‌دار ( ( Labeled Release Experiment این ابزار با آمیختن نمونه‌های خاک مریخی با قطرات آب حاوی مواد مغذی و کربن رادیواکتیو، به جستجوی نشانه‌های حیات می‌پرداخت. اگر خاک حاوی میکروب بود، باید این اتم‌های کربن و مواد مغذی را مصرف می‌کردند و گاز متان و یا دی‌اکسید کربن رادیواکتیو آزاد می‌کرد. وجود هر کدام از این مواد به کاوشگرها اطلاع می‌داد که حیات در خاک وجود دارد؛ حداقل استدلال‌ها این‌طور می‌گفتند.این دقیقا اتفاقی است که رخ داد.

نویسنده و محقق: فرزانه فیاض بخش